CÁCH PHÂN BIỆT YẾU TỐ TƯỢNG TRƯNG/ BIỂU TƯỢNG/ SIÊU THỰC TRONG VĂN BẢN THƠ

 

1️⃣ Tượng trưng:

Tượng trưng là hình ảnh gợi ra nhiều tầng nghĩa, thường mang tính khái quát, trừu tượng, không chỉ diễn tả sự vật như nó vốn có.

📌 Nhận biết nhanh:

• Không mô tả trực tiếp sự vật thật.

• Hình ảnh mở rộng ý nghĩa, gợi liên tưởng.

📍 Ví dụ: 

      Màu thời gian không xanh 

      Màu thời gian tím ngắt

                     (Màu thời gian - Đoàn Phú Tứ)

👉 Thời gian không có màu, nhưng tác giả nhuộm màu thời gian để tượng trưng cho thời gian tâm trạng.

---

2️⃣ Biểu tượng:

Biểu tượng là hình ảnh cụ thể, nhưng chứa đựng ý nghĩa sâu xa và có thể biến hóa trong nhiều ngữ cảnh.

📌 Nhận biết nhanh:

• Hình ảnh tồn tại trong đời sống thật.

• Vào thơ, mang thêm lớp nghĩa cảm xúc, tinh thần.

📍 Ví dụ:

      Bày tay em, gia tài bé nhỏ

      Em trao anh, cùng với cuộc đời em

                              (Bàn tay em - Xuân Quỳnh)

👉 “Bàn tay” là hình ảnh có thật của nhân vật trữ tình "em", nhưng trở thành biểu tượng của tình yêu, sự chăm sóc, vun vén mà "em" dành cho "anh".

---

3️⃣ Siêu thực:

Siêu thực là kết hợp các hình ảnh xa nhau, phi logic, khó liên kết tạo cảm giác mơ hồ, kì ảo, như bước ra từ giấc mơ.

📌 Nhận biết nhanh:

• Hình ảnh nghịch lí, không thể xảy ra theo logic tự nhiên.

• Cảm giác mờ ảo, không gian bị xáo trộn.

📍 Ví dụ:

     Thuyền ai đậu bến sông trăng đó

     Có chở trăng về kịp tối nay?

                  (Đây thôn Vĩ Dạ - Hàn Mặc Tử)

👉 Thuyền không thể “chở trăng”. Đây là liên tưởng phi logic.

📌 Ghi nhớ nhanh (mẹo học)

🔹 Tượng trưng – gợi
🔹 Biểu tượng – chứa
🔹 Siêu thực – vượt

(nghĩa là: gợi liên tưởng – chứa ý sâu – vượt khỏi logic)

Xem thêm bài viết: https://www.meohocvan.com/2025/11/cach-phan-biet-de-tai-chu-de-camhungchudao-tu-tuong.html